ICT'er in het onderwijs over Power BI

Koninklijke Visio is een expertisecentrum dat gericht is op het ondersteunen van mensen met een visuele beperking. Ze helpen met advies, onderzoek, begeleiding, revalidatie, onderwijs en wonen. Visio heeft vijf scholen: in Amsterdam, Breda, Grave, Haren en Rotterdam, die onderwijs bieden aan leerlingen van 4 tot 20 jaar. Het gaat om zowel speciaal als voortgezet speciaal onderwijs, ook voor (ernstig) meervoudig beperkte leerlingen. Visio Onderwijs heeft bovendien een afdeling voor ambulante onderwijskundige begeleiding (AOB), die leerlingen met een visuele beperking begeleidt in het reguliere onderwijs.

Passend onderwijs

Vanuit de inspectie moet Visio Onderwijs clusterstandaarden bepalen. Daarin geeft Visio aan wat zij verwacht van het onderwijs. “Ook al ben je blind of slechtziend, dan nog steeds moet je goed onderwijs krijgen. Daarom ontwikkelen we voor het curriculum voor leerlingen in leerroute 1-7 van het doelgroepenmodel eigen leerlijnen, op maat geschreven voor onze leerlingen. Wat moeten blinde of slechtziende leerlingen extra meekrijgen om sterker in het leven te staan en een volwaardig burger te zijn?”

De ontwikkeling van de leerlingen wordt bijgehouden in een ontwikkelvolgmodel (OVM). Het OVM volgt kinderen in hun ontwikkeling door ze met zichzelf en hun leeftijdsgenoten te vergelijken. “We maken altijd een ‘schoolfoto’ zoals we dat noemen”, legt Miriam van Hees uit. “Dat doen we vanuit EduMaps, waarin het OVM is opgenomen. Vanuit zo’n programma moet dat eigenlijk makkelijk kunnen. Het programma laat alleen niet zien wat dat betekent voor je hele cluster, organisatie of ontwikkelingsgebied.”

Verzamelen en visualiseren van data

Daarvoor ging Visio aan de slag met Microsoft Power BI. De school was recent overgestapt op Microsoft Office 365. “Als een van de kartrekkers van Office 365, ging ik kijken wat er allemaal mogelijk is”, vertelt Miriam. “Ik had direct door dat Power BI voor ons meer te bieden had dan Excel. Samen met mijn collega uit Haren ben ik me daarin gaan verdiepen.”

De data van het OVM werd in Power BI gezet en vervolgens gekoppeld aan andere data. Op die manier konden Miriam en haar collega’s in grafiekvorm allerlei interessante verbanden in beeld brengen. “Zo zien we bijvoorbeeld hoe een vestiging of leerroute scoort op de sociaal-emotionele competentie of vakken als taal en rekenen. Leerlingen in leerroute 1 hebben een gemiddelde ontwikkelingsleeftijd tussen 0 en 24 maanden, terwijl leerlingen in leerroute 7 op het hoogste niveau zitten. Per leerroute kunnen we zien hoe leerlingen bijvoorbeeld scoren op het gebied van taal. Zitten ze op niveau? Zo kwamen we er bij de laatste ‘schoolfoto’ achter dat het rekenonderwijs in Breda achterblijft. Dit jaar zoeken we uit waaraan dat ligt, ook door te vergelijken met een soortgelijke groep leerlingen op een andere locatie. Door een ‘foto’ zie je trends per school waarover je met elkaar in overleg kunt gaan. Hoe komt het dat locatie Rotterdam goed scoort op leesonderwijs? Door dergelijke nuances zorgen we dat we onderwijs op een goed niveau blijven bieden.”

Ook blijkt Power BI een handige tool om ouders van leerlingen inzicht te geven in het niveau van hun kind. Miriam: “Voor leerroute 1, 2 en 3 zijn er geen Cito-toetsen. Wat is dan de ontwikkelingsleeftijd van het kind? Ofwel: waar is het kind ten opzichte van de normale ontwikkeling? Vaak zag je dat ouders onze inschatting heel confronterend vonden. We kunnen nu in een grafiek hun ontwikkelingslijn laten zien, wat de ouders meer inzicht geeft in de ontwikkeling van hun kind.”

Gebruikersgemak

Om Power BI te implementeren had Miriam het ambitieuze plan om gewoon wat YouTube filmpjes te volgen en zelf aan de slag te gaan. Dat bleek te ambitieus. Uiteindelijk vond ze via APS IT-diensten het bedrijf Synaxion dat hielp met de eerste stappen. “We hebben alle gegevens uit EduMaps gehaald, api’s (application programming interfaces) gemaakt en in een warehouse gezet. Vervolgens gaven we aan welke inzichten we eruit wilden halen. Synaxion is toen aan de slag gegaan met de formules om de eerste dashboards te gaan ontwikkelen. Om de week zaten we samen om de resultaten te bespreken. Toen het stond, hebben mijn collega uit Haren en ik een cursus bij APS IT-diensten gevolgd zodat we het zelf kunnen onderhouden. De doorlooptijd van de implementatie was ongeveer een jaar: in april 2021 voerden we de eerste gesprekken en het eerste dashboard hadden we op 20 april 2022. De eenvoudige dashboards kunnen we inmiddels zelf maken. Als je scripts kunt maken in Excel, snap je ook hoe Power BI werkt.”

Voor allerlei doelgroepen biedt Power BI inzichten. Volgens Miriam krijgt het bestuur meteen inzicht in hoe de school draait, in ziekteverzuim of in kosten. En leerkrachten in de prestaties van hun klas en de individuele leerlingen. Ook blijken de dashboards een goed handvat voor de verantwoording richting inspectie. “Als een leerling begint op onze school, stellen we een uitstroomperspectief op. We bepalen dan op welk niveau we verwachten dat de leerling zal uitstromen. Voor de inspectie kijken we iedere drie jaar opnieuw of deze uitstroomperspectieven voor de leerlingen nog correct zijn of aangepast moeten worden. Andere dashboards geven weer inzicht in hoe de leerling zich ontwikkelt ten opzichte van de leerlijn: ligt hij voor of loopt hij achter? En als de leerling dan achterloopt: komt dat dan doordat deze blind of slechtziend is, de stof gewoon niet begrijpt of doordat het aanbod onvoldoende is? Op basis van data hierover kunnen we het gesprek met elkaar, maar ook met de inspectie aangaan.”

De toekomst

Miriam raadt Power BI zeker aan andere scholen aan. “Met name aan scholen in het speciaal onderwijs, die tegen dezelfde problemen aanlopen als wij deden. Hoe verantwoord je richting de inspectie dat je onderwijs goed is en op peil blijft? Het mooie is wel: van de vijf Visio-scholen zijn er drie begin 2022 ‘excellente school’ geworden. We leggen de lat dus hoog.”