De logische link tussen montessorionderwijs en ICT

Haar basisschool was een montessorischool, de middelbare school ook en op de pabo specialiseerde ze zich in montessorionderwijs. Het is dan ook geen verrassing dat Naomi van Zaanen nu leerkracht is op Montessorischool Stad in Almere. Hier liep ze al haar stages en ze is er nooit meer weggegaan. Naast leerkracht in de middenbouw is Naomi ook I-coach op deze school. In die functie is ze verantwoordelijk voor de digitale geletterdheid van de leerlingen en werkt ze aan de ontwikkeling van een leerlijn. Ook heeft ze samen met collega’s een Techstudio opgezet. Het komende schooljaar richt Naomi zich op het ontwikkelen en inrichten van een Science, Technology, Engineering en Mathematics (STEAM)-lab.

Niet handelingsverlegen 

Het montessorionderwijs leent zich volgens Naomi bij uitstek voor ICT-leermiddelen. Ze schreef er ook een blog over. Deze vorm van onderwijs gaat uit van zelfrealisatie: de natuurlijke drang van kinderen om zichzelf te ontwikkelen. Een voorwaarde om dat te kunnen doen is een rijke leeromgeving met leermiddelen die uitnodigen tot handelen.

De leerlingen werken zelfstandig aan een leerdoel en kiezen zelf uit materialen die passen bij dat doel. Naomi ziet een groot verschil tussen volwassenen en kinderen in de manier waarop ze omgaan met leermiddelen: “Kinderen zijn niet handelingsverlegen. Ze pakken een leermiddel en proberen het gewoon uit. Voor leerlingen is er dan ook geen verschil tussen digitale en niet-digitale leermiddelen. Het montessorimotto Help mij het zelf te doen past bijvoorbeeld perfect bij het programmeren van robots.”

Aanstekelijk enthousiasme

Haar eigen interesse voor ICT is aangewakkerd door haar man. Hij had een bedrijf dat zich richtte op innovatie. Zijn enthousiasme over robotica en programmeren werkte aanstekelijk. Toen Naomi de kans kreeg om een Techstudio in te richten heeft ze ook veel aan de gesprekken met haar man gehad. Inmiddels werkt hij als docent dienstverlening en producten in het voortgezet onderwijs, en wisselen ze ook regelmatig lesideeën uit. Naomi: “We inspireren elkaar. Onlangs tipte ik hem over de mogelijkheid om AI-gestuurde kunst te maken. Hij heeft daar vervolgens een les over gemaakt. Wat mij betreft pakken we de digitale geletterdheid ook op grotere schaal zo aan: met een doorlopende leerlijn tussen po en vo, waarin we elkaar inspireren en op weg helpen.”

Leerkrachten opvoeden in plaats van kinderen

De grootste uitdaging bij het volledig implementeren van ICT in het onderwijs, ligt volgens Naomi bij de leerkrachten en niet bij de leerlingen: “Die zijn letterlijk vanaf de wieg opgegroeid met iPads. Bij volwassenen is er soms ook angst voor ICT, en ontbreekt het aan de wil en het lef om ICT volledig te integreren. Om die angst te overwinnen moeten we doen wat onze leerlingen doen: “Niet bang zijn om iets stuk te maken en van elkaar leren. Ik zie dat kinderen van 6 al in staat zijn om een complete presentatie in Office 365 te maken. Dat hebben ze geleerd van oudere leerlingen. Leerlingen durven fouten te maken, en leren door te proberen. Dat moeten leerkrachten ook doen. Ik wil bijvoorbeeld heel graag aan de slag met VR brillen en Google Cardboard. Dat staat echt bovenaan mijn wensenlijstje voor het STEAM-lab.”

Toekomst van ICT en onderwijs

Ondanks haar enthousiasme is Naomi ook kritisch op de rol van ICT in het leven van kinderen en jongeren: “Ik maak me grote zorgen over de vrije toegankelijkheid van internet, en wat de kinderen allemaal te zien krijgen. Ook maak ik me zorgen over de verhouding tussen online en offline leermiddelen. Online mag wat mij betreft nooit bepalend worden, maar een aanvulling. ICT hoort er gewoon bij en we moeten er niet bang voor zijn, maar we moeten ook niet doorslaan door het als heilige graal te zien.”

Naomi geeft het stokje door aan Danielle Brockhoff, die is afgestudeerd aan de opleiding Onderwijs en Technologie. Zij bouwt een virtueel platform voor het onderwijs en maakt zich sterk voor meer samenhang tussen de lessen ICT in het vo en po. Lees ook de andere interviews uit de rubriek 'Geef het stokje door aan...'